Braille Notalar
1/8'lik - 1/128'lik Notalar
Müzik eğitimcileri notaları öğretmeye önce 4/4.lük (Birlik) 4 zamanlı notaları öğretmekle başlarlar. Ancak biz Braille sisteminin yapısı gereği önce 1/8’lik (yarım zamanlı) notaları öğrenmekle başlayacağız. Braille sistemi tamamıyla düzenli bir yapıya sahiptir. Bu sistem önce alfabeye uyarlanmış, daha sonra matematik, müzik, … gibi alanlara da uyarlanmıştır. Alfabeye uyarlanırken, İngiliz alfabesinde bulunan 26 harf 3 gruba ayrılmıştır; birinci grup: “a harfinden başlayarak j harfine kadar”, ikinci grup: “k harfinden başlayarak t harfine kadar”, üçüncü ve son grup da: “u harfinden z harfine kadar”, 2 onarlık, bir de beşlik grup şeklinde düzenlenmiştir. Fakat “w harfi” bu üç grubun dışında tutulmuştur. Birinci grupta. 6 noktanın üst kısımdaki dört noktası olan: “1-2-4-5” noktaları farklı kombinasyonlarda kullanılmıştır. ikinci grupta bu noktalara “6. nokta” ilave edilmiş, son grupta da: “3-6” ileve edilmiştir. Öğrenmeye başlayacağımız 8’lik notalar da birinci grupta düzenlenmiştir.
1/8’lik Do Notası
(1-4-5)
1/8’lik Re Notası
(1-5)
1/8’lik Mi Notası
(1-2-4)
1/8’lik Fa Notası
(1-2-4-5)
1/8’lik Sol Notası
(1-2-5)
1/8’lik La Notası
(2-4)
1/8’lik Si Notası
(2-4-5)
Braille müzik sisteminde 1/8’lik ve 1/128’lik notalar aynı nokta kombinasyonlarıyla yazılır. Örneğin: 1/8’lik Do Notası: (1-4-5) – 1/128’lik Do Notası: (1-4-5) gibi. Bu notaların değerleri, ölçü içindeki yazılışlarından kolaylıkla ayırt edilebilir. Müziği bilen biri bunu kolaylıkla anlayabilir.
1/4'lük - 1/64'lük Notalar
8’lik notaları öğrendikten sonra şimdi de 4’lük (1/4’lük) notaları inceleyelim. Ne demiştik? Braille sisteminde 8’lik notaların birinci grupta düzenlendiğini, birinci grupta da üst kısımdaki dört nokta olan: (1-2-4-5) noktalarının kullanıldığını yazmıştık. Buna göre 8’lik bir notanın 4’lük olabilmesi için: her8’lik notaya (6) noktasını ilave ediyoruz. Örneğin 8’lik Do notası: (1-4-5); bunun 4’lük olabilmesi için: (1-4-5-6) olması gerekiyor. Sonuç olarak: “8’lik bir notaya (6) noktasını eklediğimizde, o nota 4’lük nota haline gelmektedir.”
1/4’lük Do Notası
(1-4-5-6)
1/4’lük Re Notası
(1-5-6)
1/4’lük Mi Notası
(1-2-4-6)
1/4’lük Fa Notası
(1-2-4-5-6)
1/4’lük Sol Notası
(1-2-5-6)
1/4’lük La Notası
(2-4-6)
1/4’lük Si Notası
(2-4-5-6)
2/4'lük - 1/32'lik Notalar
4’lük notaları da öğrendik. 2’lik notalara geldiğimizde, bu kez 8’lik notalara “3. noktayı” ekliyoruz. Buna göre 4’lük bir notanın 2’likk olabilmesi için: her 4’lük notaya (3) noktasını ilave ediyoruz. Örneğin 4’lük Do notası: (1-4-5-6); bunun 2’lik olabilmesi için: (1-3-4-5) olması gerekiyor. Sonuç olarak: “4’lük notalara eklenen her “3. nokta” o notayı 2’lik yapar.
2/4’lük Do Notası
(1-3-4-5)
2/4’lük Re Notası
(1-3-5)
2/4’lük Mi Notası
(1-2-3-4)
2/4’lük Fa Notası
(1-2-3-4-5)
2/4’lük Sol Notası
(1-2-3-5)
2/4’lük La Notası
(2-3-4)
2/4’lük Si Notası
(2-3-4-5)
3/4'lük Notalar
4’lük notaları da öğrendik. 2’lik notalara geldiğimizde, bu kez 8’lik notalara “3. noktayı” ekliyoruz. Buna göre 4’lük bir notanın 2’likk olabilmesi için: her 4’lük notaya (3) noktasını ilave ediyoruz. Örneğin: 4’lük Do notası: “1-4-5-6”; bunun 2’lik olabilmesi için: “1-3-4-5” olması gerekiyor. Sonuç olarak: “4’lük notalara eklenen her “3. nokta” o notayı 2’lik yapar.
3/4’lük Do Notası
(1-3-4-5, 3)
3/4’lük Re Notası
(1-3-5, 3)
3/4’lük Mi Notası
(1-2-3-4, 3)
3/4’lük Fa Notası
(1-2-3-4-5, 3)
3/4’lük Sol Notası
(1-2-3-5, 3)
3/4’lük La Notası
(2-3-4, 3)
3/4’lük Si Notası
(2-3-4-5, 3)
Görüleceği gibi 2 zamanlı notalarla 3 zamanlı notalar arasında hiç bir fark yok gibi. 3 zamanlı notalardan sonra “3.” nokta konulmuş. Braille müzik sisteminde en önemli kurallardan biri: “3. nokta, kendinden önceki notanın değerini yarı değeri kadar artırır.” Bu da demek oluyor ki, 2 zamanlı notadan sonra gelen “3. nokta, o notanın süresini yarı değeri kadar artırır; Sonuç olarak: “3 zamanlı bir nota yazmak için önce 2 zamanlı notayı, hemen ardından da 3. noktayı yazıyoruz.” Örnek: 2 zamanlı Do notası: “1-3-4-5;” 3 zamanlı Do notası da: “1-3-4-5, 3” şeklinde yazılır. Müzikte kullanılan “çift üç nokta: “..” Braille müzik sisteminde de: “3, 3 notalar” şeklinde kullanılır.
4/4'lük - 1/16'lık Notalar
4/4’lük Do Notası4
(1-3-4-5-6)
4/4’lük Re Notası
(1-3-5-6
4/4’lük Mi Notası
(1-2-3-4-6)
4/4’lük Fa Notası
(1-2-3-4-5-6)
4/4’lük Sol Notası
(1-2-3-5-6)
4/4’lük La Notası
(2-3-4-6)
4/4’lük Si Notası
(2-3-4-5-6)
8’lik notaları 4’lük yapmak için her notaya “6 noktasını” eklemiştik. 4’lük notaları 2’lik yapmak için 4’lük notalardaki “6 noktasını” kaldırarak “3 noktasını” eklemiştik. Bir başka deyişle, 8’lik notalara “6 noktasını” eklemiştik. 1’lik (4/4’lük) notaları yazabilmek için de bu kez 8’lik notalara “3-6” ekledik. Örnek: 8’lik Do notası: “1-4-5”, bunun 1’lik Do notası olabilmesi için: “1-3-4-5-6” olması gerekiyor. Sonuç olarak: “8’lik notalara eklenen her “3-6” o notayı 1’lik yapar.
Özet:
Bu bölümde öğrendiklerimizi kısaca özetleyecek olursak:
- 1- Kısa bir açıklamayla Braille müzik sistemine giriş yaptık.
- 2- 8'lik (1/8'lik) notaların Braille sisteminde nasıl yazıldığını öğrendik ve örnekledik.
- 3- 4'lük (1/4'lük) notaları öğrendik notaların Braille sisteminde nasıl yazıldığını öğrendik ve örnekledik.
- 4- 2'lik (2/4'lük) notaların Braille sisteminde nasıl yazıldığını öğrendik ve örnekledik.
- 5- 3'lük (3/4'lük) notaların Braille sisteminde nasıl yazıldığını öğrendik ve örnekledik.
- 6- 1'lik (4/4'lük) notaların Braille sisteminde nasıl yazıldığını öğrendik ve örnekledik.