Mucize Gibi Bir Uygulama M-Braille -Braille Her Engeli Aşar

Merhaba arkadaşlar, bu yazımda size IPhone cihazımda kullandığım android versiyonu da olan ancak android versiyonunun verimliliği çeşitli tartışmalara konu olup İos işletim sistemiyle harika çalışan benim de IPhone cihazımda en çok kullandığım uygulamalardan biri olan MBraille’den bahsedeceğim. Yalnız ben Türkçe öğretmeni olduğum ve teknik konulardan çok iyi anlamadığım için size uygulamanın eğitimde nasıl kullanılacağını anlatacağım. Ancak teknik konularda detay öğrenmek veya uygulamayla yeni tanışmışsanız uygulamanın kullanımını kavramak için yazımın sonunda belirteceğim kaynaklardan yararlanabilirsiniz.

MBraille uygulamasıyla yaklaşık üç yıl önce IPhone cihazımı satın aldıktan birkaç ay sonra tanıştım. Total görme engelli olduğum yani hiç göremediğim için ayrıca kısaltmalı Braille konusunda çok iyi olduğum için uygulama bana çok büyük yararlar sağladı. IPhone cihazımı aldığımda cihazın kendi klavyesinde yazmakta aşırı zorlandım. Ama bu durumun görememekten değil bireysel farklılıklardan kaynaklandığına inanıyorum. Total görme engelli olup da cihazın klavyesini gayet güzel kullanan arkadaşlar var. Bu yüzden sanırım ben dokunmatik bir cihazda yazı yazmayı pek sevemeyip bu işe biraz önyargılı yaklaşarak aşırı kaygılandığımdan bu işi beceremedim. Olayın yani kişisel bir yaşantının tüm görmeyenlere mal edilmemesi gerektiğini umarım yeterince vurgulayabilmişimdir. Bilgisayar klavyesinde on parmak yazan ve yazısı hızlı olan ben, IPhone’de yazmayı bir türlü beceremiyor ve o zaman Tükçe siri ve IPhone dahili dikte özelliği olmadığından bir dikte uygulaması kullanıyordum. Ama bu durumdan hiç memnun değildim. Çünkü mahremiyet gibi bir durum söz konusu olamayıp toplum içinde mesajlarımı söyleyerek dikte uygulamasına yazdırmak zorunda kalıyordum. Ayrıca bir yerde not almam gerekse alamıyordum. Kullandığım dikte uygulaması da bazı harfleri yanlış yazarak mesajlarımı bile düzgün yazmamı sağlayamıyordu. Ben, cihazın klavyesinde yani dokunmatik bir klavyede yazmayı çok istememe ve uğraşmama rağmen bir türlü beceremiyordum. Her şeyi engelliliğe yüklemek istemiyorum. Ama biz görmeyenlerin de kendi içimizde bireysel farklılıkları olduğu ve hepimizin her şeyi aynı şekilde yapamayacağı unutulmamalıdır. Tıpkı görenler gibi yani. “Bu telefon Braille olmalıydı. Ama değil maalesef” Demekten her gün herkese aynı şeyleri tekrarlamaktan yorulmuyordum. Tabii ilerleyen zamanlarda MBraille ile tanıştıktan sonra bu görüşlerim değişecek evrensel tasarımın önemini anlayacak ve herkesin kullandığı cihazları ihtiyaç halinde görmeyenler için tasarlanmış uygulamalarla ve tabiiki herkese yönelik erişilebilir biçimde tasarlanmış uygulamalarla kullanmamızın bizim için özel cihazlardan çok daha iyi ve verimli olduğunu kavrayacaktım. Ancak bu zamanla olacaktı. Birkaç ay bu düşüncelerle geçti ve bir gün kendisi de IPhone kullanıcısı olup bana bu cihazı öneren bir arkadaşımla konuşurken yazı yazma sorunumdan bahsettim kendisine. Arkadaşım da “MBraille adlı bir uygulama var. Telefonu Braille daktilo kullanırmış gibi yatay biçimde tutup elinin altında hiçbir nokta olmadığı halde sanki parmaklarının altında Braille alfabesindeki altı nokta gibi noktalar varmış gibi hayal ederek ekran üzerinde tıklamalar yapacaksın ve Braille daktilo sisteminde yazar gibi bu sanal Braille klavyeyle biraz da hayal gücünün yardımıyla Çok hızlı yazı yazacaksın. Sen, aynı anda sanki varmış gibi hayal ettiğin ama aslında parmaklarının altında olmayan bir, iki ve üçüncü noktalara bastığında L, birinci noktaya bastığında A vb. Harfler yazılacak ve VoiceOver yani IPhone’deki dahili ekran okuyucu program, sana yazdığın harfleri okuyacak. Bu harfleri Latin harflerine yani normal yazıya dönüştürmek içinse yazdıklarını rotor hareketi denilen iki parmakla yapılan sanki gazoz şişesinin kapağını açar gibi parmakların çevrilmesiyle meydana gelen bir hareketle mesaj, mail vb. Uygulamalara yapıştıracaksın. Rotor ayarlarını cihazın ayarlar, genel, erişilebilirlik, VoiceOver, rotor içinden inceleyebilirsin.” Dedi ve o günden sonra benim IPhone’ye bakış açım tamamen değişerek telefonumu bir asistan olarak benimsemeye başladım. MBraille uygulamasının ücretsiz sürümünü denedikten sonra daha hızlı ve daha çok özelliğe sahip olan ücretli ama verdiğim her kuruşu sonuna kadar hak eden versiyonunu cihazıma kurdum ve uygulamadan çok memnun kalarak bütün görme engelli arkadaşlarıma önermeye başladım. MBraille uygulaması sanal bir Braille klavyeydi. Ayrıca nokta komutları olarak adlandırılan çok pıratik bazı komutları vardı ve bu komutlar sayesinde uygulama içinde yazdıklarımı rotorla başka bir uygulamaya yapıştırmam gerekmeden Latin harflerine yani normal yazıya çevirerek SMS göndermek, WhatsApp’tan mesajlaşmak, e-posta göndermek, hatta daha sonra eklenen bir özellikle Dropbox adlı bulut uygulamaya kaydetmek mümkün oluyordu. Braille sever olan benim için bu uygulamayla yazı yazmak çok büyük bir zevk ve hobiye dönüşmüştü. Mesaj yazmak en basit işti. Dakikada iki yüzden fazla karakter yazabildiğim bu başarılı uygulamayla rapor yazmak, günlük tutmak, not almak ve çok daha fazlası mümkün oluyordu. MBraille uygulaması IPhone’de yazı yazmayı benim için işkenceden eğlenceye dönüştüren bir mucizeydi. Türkçe’ye çevrilerek Türkiye’deki görme engelli IPhone, İpad ve İpod kullanıcılarının hizmetine sunulan bu uygulama erişilebilirlikte bir devrimdi bence. Dropbox uygulamasını bilmeyen arkadaşlarımız için kısaca bu uygulamadan da bahsedeyim. Uygulamayı hem telefona hem de bilgisayara kurarak bilgisayardaki verilerinizi dropbox’a atınca söz konusu veriler telefondaki Dropbox uygulamasına da gidiyor. Aynı şekilde telefondaki verilerinizi mesela bir belge ya da kitabı Dropbox uygulamasına atınca söz konusu veri bilgisayardaki dropbox’a da gidiyor. Yani aynı verileri birden fazla cihaza aynı anda atmış oluyorsunuz. Söz konusu veri veya verilere birden fazla cihazda aynı anda ulaşabiliyorsunuz. MBraille uygulamasında yazdıklarınızı nokta komutu adı verilen basit komutla Dropbox’a kaydettiğinizde söz konusu notu bilgisayarınızda da görebiliyorsunuz. Bunun için Dropbox İos uygulamasının IPhone’de Windows uygulamasının da bilgisayarınızda yüklü olması gerekiyor. MBraille ayarlarında da “Belgeleri Dropbox için eş zamanla” Ayarının açık olması gerekiyor. Uygulamanın kullanımı İngilizce ama çok basit olduğundan kullanmakta zorlanmazsınız. Bilgisayarda Dropbox yüklü değilse sitesi de kullanılabilir. Ancak sitenin erişilebilirliğine ilişkin bilgim yok. Program çok pıratik olduğundan ben programı kullanmaktayım.

MBraille ile not almak çok kolay. Dışarıda not alırken IPhone’nizin kulaklığını bir kulağınızı açıkta bırakacak şekilde bir kulağınıza takın. Böylece belki başta birazcık zorlansanız da zamanla çok kolay alışabileceğiniz bir yöntemle hem içinde bulunduğunuz ortamdan kopmadan not alıp hem de VoiceOver”ın sesine kulak vererek ekran okuyucuyu kapatmadan veya VoiceOver ekran okuyucuyu kapatsanız dahi MBraille kendinden ses özelliğinin devreye girmesi sayesinde yanlış yazma riskine girmeden yazdıklarınızı dinleyerek yani yazarken dinleme yoluyla not almış olacaksınız. Ayrıca not alırken cihazınızın rahatsız etme ayarını açık tutarak bildirim seslerinin dikkatinizi dağıtarak ara ara yazmanızı engellemesine izin vermemiş olursunuz. Böylece verimli bir not alma deneyimi yaşarsınız. Ders, kurs, seminer vb. Her türlü etkinlikte not alabilirsiniz; ama aldığınız notları nokta komutlarıyla hem kendinize e-posta gönderip hem de Dropbox’a atmanızı öneriyorum. Bu önerim bir tedbirdir. İki yerde de bulunsun. Bazen bazı teknik sorunlar yaşanabiliyor internet ortamında. Ayrıca not alırken hücresel veri veya Wi-Fi açık olmalı. Yani notların e-posta ve Dropbox’a kaydedilmesi için internet şart. Bu arada şunu da ekleyeyim; MBraille klavye adlı üçüncü parti klavye sayesinde uygulamayı klavye olarak kullanmak da mümkün. Ancak MBraille uygulamasında olan nokta komutları MBraille klavyede yok. Ayrıca uygulama ve üçüncü parti klavye içinde yazılanları seçmek, kesmek, kopyalamak, yapıştırmak, satır satır, cümle cümle, kelime kelime, paragraf paragraf, harf harf gezerek düzenlemek de çok kolay. Kısaltmalı modda bazen bazı kısaltmaların yanlış yazılması gibi bir durum olsa da basit bir parmak hareketiyle kısaltmalı ve kısaltmasız mod arasında geçiş yapmak çok kolay.

Önemli Not:

Braille alfabesini iyi bildiği halde MBraille uygulamasını kullanmayan daha doğrusu pratik bulmadığı için kullanmayan arkadaşlar olduğu gibi Braille alfabesini hiç bilmediği halde MBraille yardım dosyası ve MBraille anlatımları sayesinde uygulamanın kullanımını ve Braille yazma sistemini kavrayarak uygulamayı çok güzel kullanan arkadaşlar da var. Benim gibi Hem Braille alfabesini iyi bilip hem de MBraille uygulamasını çok kullananlar da var. Bu notu yazma sebebim; Braille bilen ve bilmeyen herkese uygulamanın ücretsiz sürümünü ön yargısız şekilde deneyerek sistemi kavrayıp memnun kalmaları halinde arzu ederlerse ücretli sürümünü alıp kullanmaları veya yine arzularına göre bazı işlemlerin yapılamadığı ücretsiz sürümünü kullanmaları konusunda bir öneride bulunmaktır.

Uygulamaya ilişkin yazılı ve sözlü anlatımlara aşağıdaki sitelerden ulaşarak ayrıca uygulamanın içindeki yardım dosyasından da yararlanarak bu mucizeyi deneyimleyebilirsiniz.

www.engelsizapple.com

www.dunyayaseslen.co